Health Insurance Meaning in Marathi | हेल्थ इन्शुरन्स म्हणजे काय? Best No. 1 मार्गदर्शक

Health Insurance Meaning in Marathi म्हणजेच आरोग्य विमा. आजच्या युगामध्ये हेल्थ इन्शुरन्स म्हणजेच आरोग्य विमा असणं खूप महत्त्वाचा आहे. या लेखात आपण हेल्थ इन्शुरन्स म्हणजे काय ची व्याख्या आरोग्य विमा चे फायदे, त्याचे विविध प्रकार, तसेच विमा निवडताना आवश्यक असणाऱ्या नियम आणि तुमच्यासाठी सर्वात महत्त्वाचा आरोग्य विमा कोणता असू शकतो याबद्दल सविस्तर माहिती पाहणार आहोत. अचानक येणाऱ्या वैद्यकीय खर्च पासून स्वतःला आणि आपल्या कुटुंबाला एक संरक्षण देण्यासाठी आरोग्य विम्याची संपूर्ण माहिती जाणून घ्या आणि यानुसार योग्य तो निर्णय घ्या.

Health Insurance Meaning in Marathi | हेल्थ इन्शुरन्स म्हणजे काय? Best No. 1 मार्गदर्शक
Health Insurance Meaning in Marathi | हेल्थ इन्शुरन्स म्हणजे काय? Best No. 1 मार्गदर्शक

प्रस्तावना | Introduction

वाढती महागाई आणि दवाखान्यांचा वाढता खर्च याबरोबरच अचानक येणारी कोणतीही मेडिकल इमर्जन्सी आपल्या आर्थिक योजनांवरती परिणाम करू शकते. अशा अचानक येणाऱ्या इमर्जन्सीसाठीच आरोग्य विमा हा तुम्हाला या खर्चांपासून सुरक्षित करतो. या लेखात आपण आरोग्य विमा म्हणजे काय आहे आणि त्याचे महत्त्व सुद्धा काय आहे याचा देखील आपण सविस्तर विचार करणार आहोत.

आरोग्य विम्याची व्याख्या | Definition of Health Insurance

Health Insurance Meaning in Marath : हेल्थ इन्शुरन्स म्हणजेच आरोग्य विमा हा एक प्रकारचा करार आहे ज्यामध्ये विमा काढणारा व्यक्ती आणि विमा कंपनी यांच्यामध्ये हा करार होतो आणि या करारानुसार पॉलिसी घेणारी व्यक्ती एक निश्चित रक्कम विमा कंपनीला भरत असतो त्या निश्चित रकमेलाच प्रीमियम (Premium) असे म्हणतात.

या बदल्यात विमा कंपनी पॉलिसी घेणारे व्यक्तीला आजारपण अपघात किंवा इतर कोणत्याही वैद्यकीय परिस्थितीमध्ये दवाखान्याला लागणारा खर्च कंपनी देत असते म्हणजेच उपचारदरम्यानचा सगळा खर्च हा कंपनी उचलते. याला हेल्थ इन्शुरन्स किंवा आरोग्य विमा असे म्हणतात.

उदाहरण
समजा रमेश ने एका विमा कंपनीकडून पाच लाखांचा आरोग्य विमा काढला असेल आणि त्यासाठी तो दरवर्षी दहा हजार रुपये प्रीमियम भरत असेल आणि काही महिन्यानंतर रमेश ला आजारपणामुळे दवाखान्यामध्ये दाखल करावे लागले. अशावेळी त्याच्या उपचाराचा खर्च हा दोन लाख आला तर अशावेळी रमेशला हे दोन लाख रुपये स्वतःच्या खिशात मधून भरावे लागणार नाही. तर त्याच्याकडे ज्या कंपनीची हेल्थ इन्शुरन्स पॉलिसी आहे ती कंपनी हा खर्च उचलेल. यामुळे रमेशला मोठी आर्थिक मदत देखील होईल.

आरोग्य विमा का महत्त्वाचा आहे

आरोग्य विमा म्हणजे हेल्थ इन्शुरन्स घेणे म्हणजे आजच्या काळात एक केवळ पर्याय नाही तर एक गरज बनलेली आहे त्यामुळे याची काही महत्त्वाची कारणे आहेत ती आपण पुढे बघूया.

१.दवाखान्याचा वाढता खर्च

आपल्या सर्वांना माहितीच आहे की आता आजारपणावरील उपचार किंवा त्याची औषधे किंवा दवाखान्यामध्ये खर्च खूप महाग झाले आहेत. त्यामुळे जे व्यक्ती आरोग्य विमा काढतील त्यांना या सगळ्या खर्चापासून एक सुटका मिळेल. त्यामुळे हे महत्त्वाचे प्रमुख कारण आहे की, आरोग्य विमा हा खूप महत्त्वाचा आहे.

२.आर्थिक बचतीचे रक्षण

अचानक आलेल्या हजार पणामुळे तुमची आयुष्यभराची बचत संपवू शकते. कारण सामान्य व्यक्ती ही आपल्या कष्टातील पैसा जमवत असते. त्यामुळे आरोग्य विमा म्हणजे हेल्थ इन्शुरन्स अशीच तुमची बचत सुरक्षित ठेवण्यासाठी मदत करतो. त्यामुळे हे दुसरे महत्त्वाचे कारण आहे की, आरोग्य विमा खूप महत्त्वाचा आहे.

३.चांगला उपचार मिळवण्याची सोय

आजारी असलेल्या व्यक्तीला नेहमी असे वाटते की आपला उपचार हा उत्कृष्टरीत्या किंवा चांगल्या पद्धतीने व्हावा.
आरोग्य विमा काढल्यानंतर पैशाची चिंता राहत नाही त्यामुळे तुम्ही एखाद्या चांगल्या लवकिक किंवा उत्कृष्ट रुग्णालयात तुमचे उपचार घेऊ शकता कारण तिथे होणारा उत्तम उपचारासाठीचा सर्व खर्च हा विमा कंपनी उचलेल.

४.टॅक्समध्ये फायदा

जर तुम्ही आरोग्य विमा काढला असेल, तर तुम्हाला त्याच्या प्रीमियम वर आयकर कायदा म्हणजेच इन्कम टॅक्स च्या कलम 80D या अंतर्गत तुम्हाला कर सवलत मिळेल, ज्यामुळे तुमचा कर म्हणजेच टॅक्स हा वाचेल. त्यामुळे इथे देखील आरोग्य विमा तुम्हाला पैशाची बचत किंवा जास्त होणाऱ्या आर्थिक खर्चापासून वाचवेल.

हेल्थ इन्शुरन्स प्लॅन्स चे फायदे काय आहेत

तुम्ही आरोग्य विमा घेतल्यास तुम्हाला अनेक प्रकारचे फायदे मिळतील हे फायदे कोणते आहेत ते आपण आता बघूया.

१.कॅशलेस सुविधा (Cashless Facility)

कॅशलेस म्हणजेच विना पैशाशिवाय. म्हणजेच विमा कंपनीच्या नेटवर्कमध्ये असणाऱ्या हॉस्पिटलमध्ये जर तुम्ही तुमचे उपचार घेतले, तर तिथे होणाऱ्या खर्चासाठी तुम्हाला आधी एकही पैसा खर्च करावा लागणार नाही. त्यामुळे संपूर्ण तुमचे उपचार हे फ्री मध्ये होतील, कारण अशावेळी विमा कंपनी थेट हॉस्पिटलला बिल चे पैसे देते.

२ . हॉस्पिटल मधील खर्चाची भरपाई

आजारी व्यक्ती हॉस्पिटलमध्ये ऍडमिट झाल्यानंतर हॉस्पिटलमध्ये जो काही खर्च येतो, यामध्ये डॉक्टरांची फी असेल, रूमचे भाडे असेल, नरसिंग चार्जेस किंवा शस्त्रक्रिया करताना झालेला खर्च किंवा वेगवेगळ्या औषधांचा खर्च या सगळ्या खर्चांचा समावेश यामध्ये होत असतो, त्यामुळे हेल्थ इन्शुरन्सचा हा महत्त्वाचा फायदा आहे की, हॉस्पिटलमध्ये जो काही खर्च होईल त्या सगळ्या खर्चाची भरपाई पेशंटला मिळते.

३ . डे केअर प्रक्रिया

म्हणजेच काय की, ज्या आजारांसाठी किंवा उपचारांसाठी 24 तास हॉस्पिटलमध्ये दाखल किंवा ऍडमिट राहण्याची गरज नसते अशा उपचारांवरील खर्च देखील यामध्ये कव्हर होतो. उदाहरणार्थ मोतीबिंदू शस्त्रक्रिया किंवा इतर अशा काही शस्त्रक्रिया ज्यांच्यासाठी 24 तास हॉस्पिटलमध्ये ऍडमिट राहण्याची गरज नाही. अशा उपचारांवर देखील जो खर्च होतो तो खर्च सुद्धा हेल्थ इन्शुरन्स मध्ये कव्हर होतो.

४ . ॲम्बुलन्स चा खर्च

म्हणजेच ज्यावेळी एखादा पेशंट रुग्णालयामध्ये दाखल होत असतो त्यावेळी एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी नेत असताना ॲम्बुलन्स चा वापर करावा लागतो, अशावेळी ॲम्बुलन्स चा जो होणारा खर्च आहे तो सुद्धा काही पॉलिसींमध्ये समाविष्ट असतो. त्या खर्चाची जबाबदारी सुद्धा संबंधित आरोग्य विमा देणाऱ्या कंपनीचे असते.

५ . उपचार होण्यापूर्वी आणि उपचारानंतरचा खर्च

यालाच इंग्लिश मध्ये प्री हॉस्पिटलिझेशन आणि पोस्ट हॉस्पिटलयझेशन म्हणजेच हॉस्पिटलमध्ये दाखल होण्यापूर्वीचा आणि हॉस्पिटल मधून सुट्टी मिळाल्यानंतरचा जो काही खर्च आहे, त्या खर्चाची सुद्धा भरपाई हेल्थ इन्शुरन्स मध्ये मिळत असते, जसे की डॉक्टर कन्सल्टेशन किंवा वेगवेगळ्या तपासण्या यांचा समावेश याच्यामध्ये होतो.

६ . नो क्लेम बोनस

म्हणजेच काय जर तुम्ही एखाद्या वर्षामध्ये म्हणजेच वर्षभरामध्ये कोणताही क्लेम केला नसेल, तर विमा कंपनी तुमच्या विमाच्या रकमेमध्ये म्हणजे जी सम इनशुअर्ड रक्कम असते त्या रकमेमध्ये वाढ करते ज्याचा पेशंटला फायदा होतो.

वरील फायद्यांचा विचार करता दीर्घकाळामध्ये आरोग्य विमा तुम्हाला आर्थिक स्टॅबिलिटी सोबतच मानसिक शांती देतो कारण तुम्हाला माहीत असतं की वैद्यकीय आपत्कालीन परिस्थितीमध्ये तुम्ही तुमची आर्थिक बाजू सुरक्षित ठेवू शकता.

आरोग्य विमा कसा करायचा?

आरोग्य विमा घेणे आता खूप सोपे झाले आहे. तुम्ही ऑनलाइन किंवा ऑफलाइन दोन्ही पद्धतीने विमा खरेदी करू शकता.

Step-by-step Process:

  1. गरज ओळखा: तुम्हाला किती रकमेचा विमा हवा आहे, कोणासाठी (स्वतःसाठी की कुटुंबासाठी) हवा आहे, हे ठरवा.
  2. पॉलिसींची तुलना करा: वेगवेगळ्या विमा कंपन्यांच्या वेबसाइट्स किंवा विमा एग्रीगेटर वेबसाइट्सवर जाऊन विविध पॉलिसींची तुलना करा. त्यांचे फायदे, प्रीमियम आणि नियम तपासा.
  3. अर्ज भरा: तुमच्या आवडीची पॉलिसी निवडल्यानंतर, ऑनलाइन किंवा ऑफलाइन अर्ज भरा. यामध्ये तुमची वैयक्तिक आणि आरोग्याविषयीची माहिती अचूकपणे भरा.
  4. वैद्यकीय तपासणी (Medical Check-up): काही कंपन्या पॉलिसी देण्यापूर्वी वैद्यकीय तपासणी करण्यास सांगतात (विशेषतः जास्त वयाच्या व्यक्तींसाठी).
  5. प्रीमियम भरा: अर्ज मंजूर झाल्यावर प्रीमियम भरा. प्रीमियम भरल्यानंतर तुम्हाला पॉलिसी डॉक्युमेंट मिळेल.

Online vs Offline process:

  • ऑनलाइन: तुम्ही थेट कंपनीच्या वेबसाइटवरून किंवा पॉलिसीबझारसारख्या एग्रीगेटरवरून पॉलिसी खरेदी करू शकता. ही प्रक्रिया जलद आणि सोपी असते.
  • ऑफलाइन: तुम्ही विमा कंपनीच्या एजंटमार्फत किंवा थेट शाखेत जाऊन पॉलिसी खरेदी करू शकता. येथे तुम्हाला एजंटकडून मार्गदर्शन मिळते.

आरोग्य विम्यासाठी कोण पात्र आहे?

आरोग्य विम्यासाठीची पात्रता कंपनीनुसार थोडी वेगळी असू शकते, परंतु काही सामान्य निकष खालीलप्रमाणे आहेत:

  • वय (Age): पॉलिसी खरेदी करण्यासाठी किमान वय 18 वर्षे असते, तर कमाल वय साधारणपणे 65 वर्षे असते. लहान मुलांना (90 दिवसांपासून ते 25 वर्षांपर्यंत) पालकांच्या पॉलिसीमध्ये समाविष्ट करता येते.
  • उत्पन्न (Income): उत्पन्नाचा थेट निकष नसला तरी, तुम्ही प्रीमियम वेळेवर भरू शकाल एवढी तुमची आर्थिक क्षमता असावी, अशी अपेक्षा असते.
  • रोजगार स्थिती (Employment Status): नोकरदार, स्वयंरोजगारित किंवा व्यावसायिक, कोणीही आरोग्य विमा घेऊ शकतो.
  • वैद्यकीय इतिहास (Medical History): अर्ज करताना तुम्हाला आधीपासून असलेल्या आजारांची माहिती द्यावी लागते. काही आजार असल्यास प्रीमियम वाढू शकतो किंवा प्रतीक्षा कालावधी (Waiting Period) लागू होऊ शकतो.

भारतातील हेल्थ इन्शुरन्सचे प्रकार

भारतात मुख्यत्वे खालील प्रकारचे आरोग्य विमा प्लॅन्स उपलब्ध आहेत:

विम्याचा प्रकार (Type of Insurance)यासाठी योग्य (Suitable for)
इंडिव्हिज्युअल प्लॅन (Individual Plan)एका व्यक्तीसाठी स्वतंत्र विमा संरक्षण.
फॅमिली फ्लोटर प्लॅन (Family Floater Plan)संपूर्ण कुटुंबासाठी (पती, पत्नी, मुले) एकाच पॉलिसीमध्ये विमा संरक्षण.
ग्रुप इन्शुरन्स (Group Insurance)कंपनी किंवा संस्थेद्वारे आपल्या कर्मचाऱ्यांसाठी घेतला जाणारा विमा.
सिनियर सिटीझन प्लॅन (Senior Citizen Plan)60 वर्षांवरील ज्येष्ठ नागरिकांच्या गरजांनुसार तयार केलेला विशेष प्लॅन.
क्रिटिकल इलनेस प्लॅन (Critical Illness Plan)कर्करोग, हृदयविकार अशा गंभीर आजारांसाठी एकरकमी मोठी रक्कम देणारा प्लॅन.

हेल्थ इन्शुरन्स पॉलिसी घेताना आपण काय पाहावे?

योग्य आरोग्य विमा पॉलिसी निवडण्यासाठी खालील गोष्टी तपासणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे:

  • Policy Coverage: पॉलिसीमध्ये कोणत्या आजारांचा आणि खर्चांचा समावेश आहे आणि कोणत्या गोष्टींचा नाही (Exclusions), हे काळजीपूर्वक तपासा.
  • Premium vs Benefits: केवळ कमी प्रीमियम पाहून पॉलिसी निवडू नका. भरलेल्या प्रीमियमच्या बदल्यात तुम्हाला किती फायदे आणि किती रकमेचे संरक्षण मिळत आहे, हे पाहा.
  • Hospital Network: विमा कंपनीच्या नेटवर्कमध्ये तुमच्या घराजवळची आणि चांगली रुग्णालये समाविष्ट आहेत का, हे तपासा. नेटवर्क मोठे असल्यास कॅशलेस उपचारांची सोय होते.
  • Claim Settlement Ratio (CSR): क्लेम सेटलमेंट रेशो म्हणजे कंपनीने वर्षभरात आलेल्या एकूण क्लेमपैकी किती क्लेम मंजूर केले. जास्त CSR असलेली कंपनी निवडा (शक्यतो 90% पेक्षा जास्त).
  • Waiting Period: पॉलिसी घेतल्यानंतर काही आजारांसाठी (उदा. आधीपासून असलेले आजार) लगेच संरक्षण मिळत नाही. हा प्रतीक्षा कालावधी किती आहे, हे तपासा.

सर्वोत्तम आरोग्य विमा कोणता आहे?

“सर्वोत्तम” आरोग्य विमा प्रत्येकासाठी वेगळा असतो, कारण तो तुमच्या गरजा, वय आणि बजेटवर अवलंबून असतो.

भारतातील काही प्रमुख आरोग्य विमा कंपन्यांमध्ये स्टार हेल्थ (Star Health), एचडीएफसी अर्गो (HDFC Ergo), आयसीआयसीआय लोम्बार्ड (ICICI Lombard), निवा बुपा (Niva Bupa), आणि केअर हेल्थ (Care Health) यांचा समावेश आहे.

  • तरुण आणि अविवाहित व्यक्तीसाठी: कमी प्रीमियम असलेला आणि मूलभूत संरक्षण देणारा इंडिव्हिज्युअल प्लॅन योग्य ठरू शकतो.
  • कुटुंबासाठी: फॅमिली फ्लोटर प्लॅन सर्वात चांगला पर्याय आहे, कारण यात कमी प्रीमियममध्ये संपूर्ण कुटुंबाला संरक्षण मिळते.
  • ज्येष्ठ नागरिकांसाठी: खास त्यांच्यासाठी डिझाइन केलेला सिनियर सिटीझन प्लॅन निवडावा, ज्यात वय-संबंधित आजारांवर चांगले कव्हरेज मिळते.

पॉलिसी निवडण्यापूर्वी वेगवेगळ्या कंपन्यांच्या प्लॅन्सची तुलना करून तुमच्या गरजा पूर्ण करणारी पॉलिसी निवडा.

सर्वात महाग आरोग्य विमा कोणता आहे?

सर्वात महाग आरोग्य विमा प्लॅन्समध्ये साधारणपणे खालील गोष्टींचा समावेश असतो:

  • High Premium Policies: असे प्लॅन्स ज्यात विम्याची रक्कम (Sum Insured) खूप जास्त असते (उदा. ₹1 कोटी किंवा अधिक).
  • Luxury Coverage Plans: या प्लॅन्समध्ये आंतरराष्ट्रीय उपचार, एअर अ‍ॅम्ब्युलन्स, हॉस्पिटलमध्ये खासगी खोली, आणि कोणत्याही प्रकारची मर्यादा (Capping) नसते. तसेच, यात गंभीर आजारांसाठी पहिल्या दिवसापासून संरक्षण मिळू शकते. अशा सर्व अतिरिक्त आणि प्रीमियम सुविधांमुळे हे प्लॅन्स खूप महाग असतात.

वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQs) : Health Insurance Meaning in Marathi

1. हेल्थ इन्शुरन्स घेण्यासाठी किमान वय किती आहे?

उत्तर: हेल्थ इन्शुरन्स पॉलिसी स्वतःच्या नावे घेण्यासाठी किमान वय 18 वर्षे असणे आवश्यक आहे. तथापि, नवजात बालकांना (साधारणपणे 91 दिवसांपासून) पालकांच्या फॅमिली फ्लोटर पॉलिसीमध्ये समाविष्ट करता येते.

2. सर्वात स्वस्त आरोग्य विमा कोणता आहे?

उत्तर: सर्वात स्वस्त आरोग्य विमा हा तुमच्या वय, आरोग्य आणि तुम्ही निवडलेल्या कव्हरेजवर अवलंबून असतो. साधारणपणे, कमी वयात घेतलेली, कमी विमा रकमेची आणि मूलभूत सुविधा देणारी इंडिव्हिज्युअल पॉलिसी सर्वात स्वस्त असू शकते.

3. कॅशलेस फॅसिलिटी (Cashless Facility) म्हणजे काय?

उत्तर: कॅशलेस फॅसिलिटी म्हणजे, विमाधारकाला विमा कंपनीच्या नेटवर्कमधील हॉस्पिटलमध्ये उपचारासाठी स्वतःच्या खिशातून पैसे भरावे लागत नाहीत. विमा कंपनी थेट हॉस्पिटलसोबत बिल सेटल करते, ज्यामुळे रुग्णाला मोठी सोय होते.

4. हेल्थ इन्शुरन्स घेणे बंधनकारक आहे का?

उत्तर: नाही, भारतात हेल्थ इन्शुरन्स घेणे कायदेशीररित्या बंधनकारक नाही. परंतु, वैद्यकीय खर्चांपासून आर्थिक संरक्षण मिळवण्यासाठी आणि चांगल्या आरोग्याची हमी मिळवण्यासाठी तो घेणे अत्यंत महत्त्वाचे आणि शहाणपणाचे मानले जाते.

निष्कर्ष

थोडक्यात सांगायचे झाल्यास, हेल्थ इन्शुरन्स (आरोग्य विमा) हा एक खर्च नसून तुमच्या आणि तुमच्या कुटुंबाच्या भविष्यासाठी केलेली एक महत्त्वाची गुंतवणूक आहे. तो तुम्हाला वैद्यकीय आपत्कालीन परिस्थितीत आर्थिकदृष्ट्या खंबीर राहण्यास मदत करतो आणि पैशांची चिंता न करता वेळेवर योग्य उपचार मिळवण्याचा आत्मविश्वास देतो. आजारपण कधीही सांगून येत नाही, त्यामुळे त्याची तयारी आधीच करणे शहाणपणाचे ठरते.

आम्ही तुम्हाला सल्ला देतो की, तुमच्या गरजा आणि बजेटनुसार विविध आरोग्य विमा पॉलिसींची काळजीपूर्वक तुलना करा. वेगवेगळ्या कंपन्यांच्या वेबसाइट्सना भेट द्या, त्यांची माहिती वाचा आणि तुमच्या कुटुंबासाठी एक योग्य आरोग्य विमा निवडून तुमचे आर्थिक भविष्य आजच सुरक्षित करा.

इतर लेख

Author

  • Abhijeet Bendale

    नमस्ते! मी अभिजीत बेंडाले, शिक्षण क्षेत्रात गेल्या ८ वर्षांपासून कार्यरत आहे. 'मराठी धन' च्या माध्यमातून, मी माझ्या शैक्षणिक अनुभवाचा उपयोग आर्थिक विषयांना सोप्या आणि समजण्यास-सोपे बनवण्यासाठी करत आहे. या ब्लॉगवर मी आर्थिक नियोजन, गुंतवणूक, बचत, विमा, कर्ज, आणि वैयक्तिक वित्त व्यवस्थापन याबद्दल माहिती शेअर करतो. माझा उद्देश फक्त एक आहे – शैक्षणिक पातळीवर मराठी वाचकांना आर्थिकदृष्ट्या सक्षम बनवणे आणि योग्य निर्णय घेण्यासाठी मदत करणे.

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Scroll to Top